Zelfvertrouwen in relaties: mindful verbonden zijn

Misverstanden onder de oppervlakte
Soms verloopt het contact in een relatie als vanzelf. Soms gaat het stroef, en gaat het anders dan we zouden willen. Opvattingen over te weinig ruimte of te veel vrijheid kunnen via onderling verschillende belevingen van eenzelfde situatie leiden tot conflict. Er is een disbalans ontstaan in de autonomie en de onderlinge afhankelijkheid van de personen betrokken in de relatie. Meningsverschillen spelen zich doorgaans af aan de oppervlakte, terwijl het vaak onbegrip betreft waarvan de oorsprong veel dieper ligt.

Geprojecteerde verlangens
We zijn geboren in een volmaakte natuur. Een besef dat we in de loop van ons leven door allerlei gebeurtenissen uit het oog verliezen. We raken afhankelijk van anderen voor de waardering voor wie we zijn. Een kwetsbaarheid die zodoende voortkomt vanuit een vorm van zelfontkenning. Het gevoel -niet goed genoeg te zijn- wordt gevoed vanuit dit perspectief. De behoefte naar liefde en erkenning van anderen neemt daarmee verder toe.

Streven naar die externe bevestiging, en de afkeer tegen de dreiging van een mogelijke afwijzing kunnen gerelateerde gedachte- en gewoontepatronen creëren. Vormen van manipulatie die we geneigd zijn te maskeren achter een voorkomen van zelfverzekerdheid. Toch is dit een valse identiteit. Naar mate we ouder worden versmelten we met deze dissociatieve eigenschappen. Deze verwijdering van onze kern kunnen we in sommige gevallen meer en meer gaan projecteren op anderen. Dit doen we in de vorm van vooroordelen over, en afwijzing van wie zij zijn. Terwijl het in feite een reflectie is van onze eigen ontkenning van wie wij zelf zijn: compleet en -goed genoeg-.

Voor het welzijn van een relatie is het goed te ontdekken wat jouw onbewuste verwachtingen, verlangde externe bevestigingen, zijn van de ander. Om zo de projecties van de eigen behoeften te leren kennen. Want waar die niet worden ontmoet door het handelen van de ander, kunnen we ons gekwetst voelen. We voelen ons te kort gedaan, en reageren vanuit die emotie.
Dit tafereel speelt zich af buiten de scope van het bewustzijn, en al helemaal buiten de belevingswereld van de ander. De ander kan dus vaak onmogelijk aan de verborgen verwachtingen voldoen.

Via mindfulness leren we onszelf beter kennen, inclusief onze ‘geheime’ behoeften. We ontdekken hoe we die onredelijke verwachtingen richting de ander kunnen vervangen door het herkennen van onze eigen verlangens, en deze te vervullen vanuit de enige denkbare bron: onszelf.

Verbondenheid: een oerbehoefte
Uit onderzoek blijkt dat verbondenheid de belangrijkste beweegreden in het leven van een mens is, het is wat we ten diepste verlangen. Een ander natuurlijk fenomeen, gekoppeld aan dit verlangen, is dat we geneigd zijn verbinding krampachtig vastklampen. Of het jachtig nastreven wanneer we het in welke vorm dan ook, ontbreekt in ons leven. Dit doen we dan vanuit een weerstand tegen de huidige situatie van gemis, of de -potentiële- dreiging van verlies. Die hechting of afkeer creëert onbewust lijden. Het maakt dat we al het goede dat al wel aanwezig is in het huidige moment, mislopen.

De paradox van verbondenheid
Het verlangen naar verbondenheid, zien we dus graag extern bevestigd door de ‘garantie’ van de ander verbonden te blijven, vanuit de waardering voor wie we zijn.
Wanneer we aan de oppervlakte blijven streven naar deze externe waardering, en de verantwoording daartoe via verwachtingen bij een ander blijven beleggen, zullen we nooit tot de kern van een diepere verbondenheid doordringen.

De paradox schuilt in het feit dat juist vanuit een intern zelfvertrouwen, we onze kwetsbaarheid niet hoeven af te schermen met externe vormen van bevestiging. Vanuit een gezonde zelfwaardering, kunnen we de afhankelijkheid die inherent is aan een relatie, omarmen.

Connectie vanuit compassie
Door een open en vriendelijk gewaarzijn voor onszelf te ontwikkelen, lossen we de verkramping in een relatie op. Zelfafwijzing transformeren in zelfwaardering begint met het onder ogen komen en erkennen wie we werkelijk zijn. We hoeven hiervoor niet eerst te veranderen of onszelf te verbeteren. We zijn al waardevol, vanuit de kern van ons leven. Door open te zien wie we nu zijn kunnen we onszelf verder ontwikkelen. Vanuit dit vertrouwen en open toelaten van alles, wie we zijn; goede en mindere kwaliteiten, kunnen we verzachten. Dat geeft vriendelijkheid de ruimte. De aversie van zelfontkenning kan langzaam oplossen, doordat we uit de ontkenning van onze volmaakte natuur stappen.

Die vriendelijkheid is cruciaal om te voorkomen dat we in ons oeroude jaaginstinct belanden. Dat jachtige streven brengt ons stress, wat ons van de gewenste ontwikkeling afdrijft. Compassievol en doelbewust werken aan zelfwaarde, maakt dat we de zelfverantwoording pakken die ons de invloed op ons relationele welzijn verschaft.

Zelfstandig vertrouwen
Door te leven vanuit het besef dat we van nature compleet zijn, belanden we in onze ware aard. Die zelfkennis van -goed genoeg zijn- is de voedingsbodem voor zelfvertrouwen, een krachtige basis voor balans.
Dit vraagt een bepaalde mate van zelfverantwoording. We kunnen onze ‘leegte’, de behoefte aan erkenning, niet langer bij een ander parkeren.

Alleen door het vestigen van vertrouwen in onszelf, kunnen we onszelf geven wat we nodig hebben. Maar ook liefde delen, zonder de dubbele bodem van de wederkerige verwachting. Vanuit die oprechtheid kunnen we onbelemmerd liefde ontvangen op een manier waarbij het ons aanvult. De natuurlijke krampachtigheid van het vast willen houden, vanuit de angst de liefde die er is te verliezen, kunnen we loslaten. Zo kunnen we echt genieten van de warmte van de wederzijdse verbondenheid.

Andersom, wanneer we een relatie missen in ons leven, kunnen we nu vervulling in ons eigen leven ontdekking. En leven vanuit de waardering voor wie we in de kern zijn. Op die wijze kunnen we ontvankelijk zijn voor een oprechte relatie in de toekomst.

Persoonlijk onderzoek als basis voor zelfvertrouwen en een gezonde relatie met anderen
Door onze persoonlijke verwachtingen en verlangens te onderzoeken, leren we de behoefte aan externe bevestiging te doorzien. En te vervangen door de overvloed van de eigen bron: de ware natuur van compleetheid. De ademruimte kan hierbij ondersteunen. Zo vergroten we de capaciteit de liefde van de ander ook te ontvangen vanuit een zuivere ontvankelijkheid, in plaats van dat het in een vacuüm van een gebrek aan zelfwaardering verdwijnt.

Door te onderzoekend te reflecteren op de ademruimte meditatie creëren we de oprechte basis om authentiek verbonden te zijn, vanuit ware liefde voor de ander en jezelf.
De bijlage Zelfvertrouwen in relaties kan bij helpen.
Ook de geleide meditatie Ademruimte voor liefdevolle verbondenheid in relaties kan ondersteunen.

Bronnen

• Jan Geurtz
• Frits Koster